ਲਗਭਗ ਇਕੋ ਵਰਗੇ ਲੱਗਦੇ ਪੰਛੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਛਾਣੀਏ

ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਆਸਾਨ ਹੈ, ਪਰ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਕਿ ਇਹ ਕਿਹੜੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਛੀ ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇਕੋ ਵਰਗੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੇਂਦਰਿਤ ਆਦਤਾਂ ਅਪਣਾਕੇ ਤੁਸੀਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਪੰਛੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਆਪਣੀ ਨਿਗਾਹ ਤਿੱਖੀ ਕਰੋ: ਆਕਾਰ, ਅਕਰਿਤੀ ਅਤੇ ਠਾਠ

ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀਆਂ ਫਰਕਾਂ ਰੰਗ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਬਿਆਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

• ਕੁੱਲ ਆਕਾਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਿਸੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀ, ਜਿਵੇਂ ਚਿੜੀ ਜਾਂ ਕਾਂ, ਨਾਲ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਡਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਕ ਮਿਆਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ।
• ਸਰੀਰ ਦੀ ਅਕਰਿਤੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰੋ—ਗਰਦਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਪੂਛ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਤੇ ਵੇਖੋ ਕਿ ਪੰਛੀ ਮੋਟਾ-ਤਗੜਾ, ਪਤਲਾ ਜਾਂ ਲੰਬਾ-ਖਿੱਚਿਆ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
• ਠਾਠ ਅਤੇ ਖੜ੍ਹਨ ਦੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਵੇਖੋ—ਕੀ ਪੰਛੀ ਸਿੱਧਾ ਖੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਅੱਗੇ ਨੂੰ ਝੁਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ ਸਿਧਾ ਲੱਤ ਲਾ ਕੇ ਬੈਠਦਾ ਹੈ।
• ਪਰਾਂ ਦੀ ਅਕਰਿਤੀ ਅਤੇ ਪੂਛ ਦੀ ਰੇਖਾ ਨੂੰ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਡਦੇ ਸਮੇਂ, ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਜੋ ਇਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਛਾਵਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰ ਸਕੋ।

ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਵੇਖੋ: ਪਰਾਂ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨ

ਜਦੋਂ ਪੰਛੀ ਇੱਕੋ ਵਰਗੇ ਦਿੱਖ ਦੇ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਖ਼ਾਸ ਝਲਕੀਆਂ ਹੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

• ਸਿਰ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਧਰੋ—ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਗੇੜੇ, ਭੌਂਆਂ-ਵਰਗੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ, ਸਿਰ ਦੀ ਟੋਪੀ-ਜਿਹੀ ਧਾਰ ਜਾਂ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਨਕਾਬ ਜਿਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨ, ਜੋ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਚੂੰਝ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵੇਖੋ—ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਮੋਟਾਈ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਤੁਲਨਾ ਕਰਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰੋ।
• ਪਰਾਂ ਅਤੇ ਪੂਛ ‘ਤੇ ਧਾਰੀਆਂ, ਚਿੱਟੇ-ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਜਾਂ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਰੰਗ ਵੇਖੋ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੇ ਕੋਣ ਤੋਂ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
• ਗਲੇ, ਛਾਤੀ ਜਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੇ ਪਾਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਰੰਗ-ਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਹੌਲੇ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ, ਜੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਕਸਾਰ ਨਮੂਨੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਸੰਦਰਭ ਵਰਤੋ: ਆਵਾਸ, ਰੁੱਤ ਅਤੇ ਵਰਤਾਅ

ਪੰਛੀ ਕਿੱਥੇ, ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿੰਦਾ ਤੇ ਵਰਤਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਭ ਵੱਡੇ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

• ਆਵਾਸ (ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਵਾਤਾਵਰਣ) ‘ਤੇ ਗ਼ੌਰ ਕਰੋ—ਕੀ ਪੰਛੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਦਲਦਲ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਘਾਹਦਾਰ ਮੇਦਾਨ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਦਰਿਆ/ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ।
• ਰੁੱਤ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ, ਇੱਕੋ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਕਦੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ।
• ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ ਦੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਦੇਖੋ—ਕੀ ਇਹ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀੜੇ ਚੁਗਦਾ ਹੈ, ਗੋਤਾ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਤੁਰਦਾ/ਡੁੱਬਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਚਾਰਾ ਚੁਗਦਾ ਹੈ।
• ਹਿਲਚਲ ਦੇ ਢੰਗ, ਜਿਵੇਂ ਪੂਛ ਹਿਲਾਉਣਾ, ਪਰ ਫੜਫੜਾਉਣਾ, ਜਾਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਠਹਿਰ ਕੇ ਮੰਡਲਾਉਣਾ, ਵੇਖੋ—ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣੋ: ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਅਖੀਰਲੀ ਪੁਸ਼ਟੀ

ਗੀਤ ਅਤੇ ਸੱਦ ਅਕਸਰ ਉਹ ਗੱਲ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਵੱਜੋਂ ਦਿਸਦੀ ਹੈ।

• ਪੂਰਾ ਗੀਤ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਰਿਥਮ, ਸੁਰ ਦੀ ਉਚਾਈ-ਨਿਵੇਂ ਅਤੇ ਦੁਹਰਾਵ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦਿਉ।
• ਸੱਦਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਛੋਟੇ ਚਹਿਚੋਹੇ, ਚੀਕਾਂ ਜਾਂ ਖੜਖੜਾਹਟਾਂ ਲੰਮੇ ਅਤੇ ਜਟਿਲ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨਾ ਵਧੀਆ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
• ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਐਪ ਜਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਰਤੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਸੁਣਦੇ ਹੋ, ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਣ ਕਰ ਸਕੋ।
• ਇੱਕੋ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜਾਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਸੁਣੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਸੱਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਏ।

ਕੌਸ਼ਲ ਬਣਾਉ: ਸਾਧਨ, ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਨੋਟਸ

ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਭਿਆਸ ਤੁਹਾਡੀ ਪਛਾਣਣ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤਿੱਖੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।

• ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਮੈਦਾਨੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਕਿਤਾਬਚਾ ਜਾਂ ਐਪ ਨਾਲ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਿਲਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਖਾਸ ਨਿਸ਼ਾਨ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਵੇਖੋ।
• ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਓ, ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜ਼ੂਮ ਕਰਕੇ ਉਹ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਲੱਭੋ ਜੋ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਚੁੱਕੀਆਂ ਗਈਆਂ।
• ਤਾਰੀਖ, ਥਾਂ, ਆਵਾਸ ਅਤੇ ਵਰਤਾਅ ਬਾਰੇ ਸਧਾਰਣ ਨੋਟਸ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਛਾਣਾਂ ਦਾ ਗੇਰਾ ਕਾਫ਼ੀ ਸਿਮਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਆਪਣੀਆਂ ਦੇਖੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਪੰਛੀ-ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਜਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰ ਸਕੋ ਜਾਂ ਜਿੱਥੇ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਸਹੀ ਕਰ ਸਕੋ।

ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼

ਮਿਲਦੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਪੰਛੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੱਖੀ ਨਿਗਾਹ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਨਿਰੀਖਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ, ਪਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ, ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼—ਇਹ ਸਾਰੇ ਜੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ “ਇਕੋ ਜਿਹੇ” ਦਿਸਦੇ ਪੰਛੀ ਵੀ ਸਾਫ਼-ਸਾਫ਼ ਵੱਖਰੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਦਤਾਂ ਨਿੱਤ ਅਪਣਾਓ, ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢੀ ਹਰ ਸੈਰ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਪਛਾਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਲਾ‑ਕੌਸ਼ਲ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੌਕਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।